Eind vorig jaar was ik met een groep ondernemers, investeerders en andere belangstellenden in Silicon Valley. Het doel: kijken naar innovaties, verdienmodellen en ideeën achter een aantal tech-bedrijven – in de hoop wellicht iets te kunnen toepassen in ons eigen bedrijf.

Pitches

Samen met technisch directeur Mircea Negrilă, commissaris Michael Roozen, twee opdrachtgevers en nog zo’n vijftien anderen doorkruisten we per bus de Valley vanuit San Francisco. Doordat we veel tijd samen doorbrachten en in de bus ook zelf pitchten, leerden we elkaar steeds beter kennen. Dat resulteerde in een synergie die iets bijzonders meegaf aan de reis. Een van de eerste bijeenkomsten was een ontvangst op het Nederlandse consulaat. De staf daar faciliteert contacten tussen ondernemers, wetenschappers en investeerders, onder meer door het Netherlands Network for Innovation, Technology, and Science. Twee startups gaven er pitches zoals we die nog heel veel zouden zien: jonge ondernemers, blakend van zelfvertrouwen, met een idee dat buitengewoon lastig is te beoordelen maar waarmee zij de wereld denken te veroveren.

Groeifinanciering

Startups kunnen veel groei- en financieringsstadia doorlopen. Het begint vaak met ondersteuning van incubators en het eerste seed capital van informal investors. In deze fase draait het niet om winst of een gereed product, maar om de vraag of een vondst zich kan bewijzen in de ogen van de eerste investeerder – of een andere. Als dat lukt, bestaat het vervolg uit een of meerdere investeringsrondes in ruil voor een minderheidsbelang. Aan het einde van zo’n ronde houdt het bedrijf op te bestaan, behalve als de betreffende investeerder groen licht geeft voor een volgende ronde óf als de startup een andere investeerder vindt. Het uiteindelijke financiële doel is de exit via verkoop of beursgang. Als dat lukt, is het mogelijk de initiële investering tot 500- of 1000-voudig terug te verdienen. Het zal u niet verbazen dat een dergelijke exit weinigen is voorbehouden.

Hypes

De buzzwords hier zijn groei en scalability. De torenhoge verwachtingen van investeerders en startups zorgen niet alleen voor stijf opgeklopte verhalen, maar ook voor een ongekende onroerend goed-hype, een soms vergaand narcisme en een beeld van de werkelijkheid dat nogal kan afwijken van dat van de rest van de wereld. In dit klimaat van alles-of-niets maakten we een groot aantal pitches mee. Meestal van echte startups, maar ook van iets verder gevorderde en grotere bedrijven in verschillende groeistadia, inclusief gigant Adobe. Als buitenstaander werd ik getroffen door de vrijwel onbeperkte beschikbaarheid van geld voor ondernemers met een sterke pitch, en door de al even onbeperkte bereidwilligheid van ondernemers om te pitchen. De investeerders staan absoluut niet op de rem. Integendeel: ze pushen de ondernemers letterlijk om zoveel mogelijk kosten te maken en de investering er zo snel mogelijk doorheen te jagen. Het enige wat telt is groei, groei en nog eens groei.

Succes

70% van de startup pitches was de moeite niet waard. Maar ook sommige grotere projecten verbaasden me door hun gebrek aan kwaliteit. Een goed voorbeeld is de Singularity University. Dit op papier respectabele instituut is opgericht door een serial entrepreneur en een transhumanistische wetenschapper met de ambitie wetenschap en business te integreren. Het leidt in mijn beleving niet tot de betere toekomst van de mensheid waarop deze club het patent meent te hebben, maar tot een deprimerende massa bullshit. Gelukkig zagen we ook enkele voorbeelden van bedrijven die het zeer goed doen. Xicato werd in 2007 mede-opgericht door de Nederlander Menko de Roos, afkomstig van Philips Lighting. Hij vertelde met charisma en zeer overtuigend waarom de innovatieve LED-verlichting van zijn bedrijf wereldwijd succesvol is. Zijn verhaal overtuigde niet alleen doordat Xicato software, elektronica en connectiviteit ingenieus in verlichting weet te integreren, maar ook door de inspiratie en de gedrevenheid waarmee hij het vertelde. Het bedrijf groeit ieder jaar 35%. DataFox, mede-opgericht door de Nederlandse CEO Bastiaan Janmaat, is gespecialiseerd in datamining en selecteert op verzoek van klanten organisaties waarmee ze snel tot zaken kunnen komen, inclusief functionaliteit om als salesteam effectief samen te werken. Specialisatie: het matchen van investeerders en startups.

Arbeidsvoorwaarden en performance

Wat mij los van alle grootspraak en gebakken lucht echt heeft aangesproken, is allereerst de extreem grote nadruk op het belang van technologie en de onwaarschijnlijke toewijding waarmee men software-ontwikkelaars in de watten legt om ze optimaal te doen functioneren. Ontwikkelaars hebben secundaire en tertiaire arbeidsvoorwaarden waar wij in West-Europa alleen maar van kunnen dromen. Tegelijk doet men een maximaal beroep op hun creativiteit en denkkracht. Dat leidt tot resultaten die zonder meer uniek zijn te noemen. Het besef dat er een relatie is tussen de performance van medewerkers en de manier waarop je ze behandelt, lijkt in Nederland soms wat te vervagen. Alleen al deze ervaring was voor mij zeer leerzaam.

Nieuw perspectief

Daarnaast bleek in de Valley opnieuw hoe goed de can-do mentaliteit bij ons past: de energie en het besef dat de mogelijkheden werkelijk onbegrensd zijn als je product of dienst echt waarde toevoegt. Wist ik dit alles nog niet? De essentie van een reis als deze is dat je de kans krijgt om in een totaal andere setting, in een ander land en met andere mensen na te denken over je onderneming. Het biedt een nieuw perspectief op onze eigen situatie. Dat is bijzonder waardevol bij het bepalen van nieuwe doelen en ambities.